Endüstri İçi Ticaret Nedir?

Küreselleşen dünyada hiçbir ülkenin tek başına varlığını sürdürmesi mümkün değildir. Her ülke bazı girdileri ve ürünleri başka ülkelerden alır yani ithal eder, bazı girdileri ve malları da diğer ülkelere satar yani ihraç eder. Yani ülkeler arası karşılıklı bir bağımlılık söz konusudur.

Peki, endüstri içi ticaret nedir?

Ekonomi literatüründe dış ticaret genellikle; ülkenin karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olduğu malları ihraç edip, karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olmadığı malları ithal etmesi olarak tanımlanmaktaydı. Ancak literatürde genel kabul görmüş uluslararası iktisat teorilerinin açıklayamadığı bir husus aynı ürün grubundaki malların bir ülke tarafından hem ithalata hem de ihracata konu olmasıdır. İşte endüstri içi ticaret de tam da bu noktada devreye girmektedir.

Örneğin bir ülkenin buğday satıp araba satın alması endüstriler arası ticaret olarak tanımlanırken, araba satıp araba satın alması endüstri içi ticaret olarak tanımlanır. Özellikle sanayileşmiş ülkeler arasındaki ticaretin büyük bir kısmı bu kapsamdadır.

Herbert Grubel ve Peter Lloyd endüstri içi ticareti Grubel-Lloyd endeksi ile tanımlamışlardır. Bu endeksle ülkeler arasındaki endüstri içi ticaret oranını ölçmeyi başarmışlardır.

Peki, endüstri içi ticaretin belirleyicileri nedir?

1) Kişi Başına Düşen Gelir: Endüstri içi ticaret faktör girdileri ve tüketim açısından yakın ikame malların ticaretini kapsadığı için ülkeler arasındaki gelir düzeyi birbirine ne kadar yakın olursa endüstri içi ticaret de o kadar fazla olacaktır.

2) Ekonomik Büyüklük: Yapılan araştırmalar ülkeler arasındaki ekonomik büyüklük farkı arttıkça endüstri içi ticaretin azalacağını göstermiştir.

3)Emek-Sermaye Donanım Oranı: Helpman ve Krugman, ülkeler arasındaki sermaye-emek donanım oranı farklılıkları ile endüstri içi ticaret arasında zıt yönlü bir ilişki olduğunu tespit etmişlerdir.

4) Gelişmişlik düzeyi: Bu ticaret şekli daha çok gelişmiş ülkeler arasında olduğundan gelişmişlik düzeyinin artması endüstri içi ticareti arttıracaktır.